Zelfbeschikking volken

Banner - Zelfbeschikking volken

© Rijksoverheid / Kick Smeets

Zelfbeschikking volken

Zelfbeschikking volken

Het concept van zelfbeschikking verkreeg een juridische inhoud toen zelfbeschikking werd opgenomen in het Handvest van de VN (artikel 1(2)) als beginsel dat van toepassing was op volken. Zelfbeschikking evolueerde vervolgens tot een recht van volken als gevolg van verschillende gezaghebbende resoluties van de Algemene Vergadering van de VN, en opname in verschillende internationale verdragen (zoals Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten, artikel 1, en Internationaal Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten, artikel 1).

Op basis van het zelfbeschikkingsrecht kan elk volk zijn politieke, sociale, economische en culturele toekomst bepalen.

(Post)koloniale tijdperk en interne/externe zelfbeschikking

Ten aanzien van de implementatie van het zelfbeschikkingsrecht kan onderscheid worden gemaakt tussen het koloniale en het postkoloniale tijdperk. Daarnaast wordt in het internationaal recht onderscheid gemaakt tussen interne en externe zelfbeschikking.

Interne zelfbeschikking gaat over uitoefening van het zelfbeschikkingsrecht binnen de grenzen van de staat waarin een volk zich bevindt. Externe zelfbeschikking gaat over uitoefening van het zelfbeschikkingsrecht die een wijziging van de internationale grenzen van een staat met zich brengt. Externe zelfbeschikking kan worden verwezenlijkt door onafhankelijkheid, associatie of integratie. Niet-zichzelfbesturende gebieden en andere koloniale gebieden beschikken over het recht op externe zelfbeschikking. In het postkoloniale tijdperk moet het zelfbeschikkingsrecht in beginsel worden verwezenlijkt door interne zelfbeschikking.

Ondanks het primaat van interne zelfbeschikking in het postkoloniale tijdperk, zijn er volgens het Koninkrijk der Nederlanden ook in het postkoloniale tijdperk situaties waarin een rechtmatig beroep kan worden gedaan op het externe zelfbeschikkingsrecht. In deze situaties kan externe zelfbeschikking nog steeds worden verwezenlijkt door onafhankelijkheid, associatie of integratie, via

  • de ontbinding van een staat,
  • de samenvoeging van twee of meer staten of
  • de afscheiding van een staat.

De mogelijkheid van een eenzijdige afscheiding is in het postkoloniale tijdperk slechts rechtmatig onder specifieke voorwaarden:

  1. langdurige en grove schending van het interne zelfbeschikkingsrecht en uitputting van alle mogelijkheden om het zelfbeschikkingsrecht binnen de internationale grenzen van de staat te verwezenlijken, of
  2. een massale en grove schending van de fundamentele rechten van de mens.

De uitoefening van externe zelfbeschikking door eenzijdige afscheiding is derhalve een ultimum remedium.

Geneste Applicaties

Doorzoek Zelfbeschikking volken

Doorzoek Zelfbeschikking volken

Contentverzamelaar