Zijn er internationale tribunalen om oorlogsmisdadigers te vervolgen?

Vanaf 1993 heeft de VN Veiligheidsraad in meerdere gevallen internationale tribunalen ingesteld om oorlogsmisdadigers te vervolgen, waar onder: het Joegoslavië Tribunaal (tot eind 2017), het Rwanda Tribunaal, het Speciale Hof voor Sierra Leone en het Speciaal Tribunaal voor Libanon.

Naast deze internationale tribunalen zijn er ook gemengde tribunalen zoals de Extraordinary Chambers in the Courts of Cambodia en de Kosovo Specialist Chambers. Dit zijn formeel nationale rechtbanken met een belangrijke internationale component zoals de deelname van internationale rechters en aanklagers, onder andere om de onafhankelijkheid van de rechtsgang te waarborgen.

Het nadeel van dergelijke tribunalen is dat hun rechtsmacht beperkt is tot bepaalde gebieden, bepaalde tijdsperiodes en bepaalde misdrijven, en dat steeds opnieuw onderhandeld moet worden over de oprichting en financiering ervan. In 1998 heeft de internationale gemeenschap daarom besloten om een permanent internationaal hof op te richten, het Internationaal Strafhof dat in Den Haag gevestigd is.

Het Internationaal Strafhof is niet gebaseerd op een resolutie van de Veiligheidsraad maar op een verdrag, het Statuut van Rome. Op dit moment zijn 123 staten partij bij het Statuut, dat het Strafhof rechtsmacht geeft om individuen (niet staten zelf) te berechten voor genocide, misdrijven tegen de menselijkheid en oorlogsmisdrijven, indien die misdrijven in die landen of door onderdanen van die landen gepleegd zijn na de inwerkingtreding van het Statuut in 2003 (of nadat zij partij werden bij het Statuut indien dit na 2003 was). Ook kunnen landen die niet partij zijn bij het Statuut van Rome ad hoc de rechtsmacht van het Strafhof erkennen, zoals Oekraïne gedaan heeft vanaf 2013. Een derde manier waarop het Strafhof rechtsmacht kan uitoefenen is indien de VN Veiligheidsraad een situatie naar het Strafhof verwijst, zoals het gedaan heeft met de situatie in Soedan (Darfoer) en Libië. Daarnaast erkennen op dit moment 40 staten de rechtsmacht van het Strafhof over het misdrijf agressie. Het Internationaal Strafhof bestaat uit onder meer 18 rechters en een Aanklager. Lopende zaken van het Strafhof betreffen onder misdrijven begaan in Afghanistan, Soedan, Libië, Mali, Bangladesh/Myanmar en Georgië.

Zie Internationaal Strafhof